Kedilerde Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Kedilerde Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Kediler genellikle rutinlerine düşkün, temizlik ve düzen konusunda titiz canlılardır. Ancak bu davranışlar aşırıya kaçtığında, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) adı verilen bir durum ortaya çıkabilir.
Tıpkı insanlarda olduğu gibi kedilerde de OKB, tekrarlayan, kontrolsüz ve amacı olmayan davranışların görülmesiyle karakterizedir.

1. Kedilerde Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?

Kedilerde OKB, genellikle stres, sıkıntı, yalnızlık veya çevresel değişimlerden kaynaklanan bir davranışsal bozukluktur.
Kedi, belli bir hareketi tekrar tekrar yaparak geçici bir rahatlama hisseder.
Ancak bu davranış zamanla alışkanlık hâline gelir ve kedinin günlük yaşamını olumsuz etkiler.

2. OKB Belirtileri Nelerdir?

Kedilerde obsesif kompulsif bozukluk farklı şekillerde ortaya çıkabilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Sürekli ve yoğun tüy yalama (özellikle karın, bacak veya kuyruk bölgesinde tüy dökülmesi)

• Kuyruğunu sürekli kovalamak veya ısırmak

• Boş duvarlara, gölgelere veya ışıklara bakma

• Aynı noktayı sürekli yalama veya çiğneme

• Nedensiz ses çıkarma veya miyavlama

• Yemek yeme veya su içme konusunda takıntılı davranışlar

Bu davranışlar kısa süreli stres tepkisi olarak başlayabilir, ancak uzun sürdüğünde patolojik kabul edilir.

3. Nedenleri Nelerdir?

Kedilerde OKB’nin tek bir nedeni yoktur. Genellikle birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle gelişir:

a) Stres ve Kaygı

Ev değişikliği, yeni bir hayvanın eve gelmesi, sahibiyle ilgisizlik gibi durumlar kedilerde ciddi stres yaratabilir.
Bu stres, tekrarlayan davranışlara yol açabilir.

b) Genetik Eğilim

Bazı ırklarda OKB’ye yatkınlık daha fazladır.
Örneğin:

• Siyam kedisi

• Burmalı kedi

• Doğu kökenli kısa tüylü ırklar
  bu davranış bozukluğuna genetik olarak daha meyillidir.

c) Nörolojik Dengesizlikler

Serotonin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği, tekrarlayıcı davranışları tetikleyebilir.

d) Sıkılma veya Yalnızlık

Uzun süre yalnız kalan veya çevresel zenginliği olmayan kediler, mental stimülasyon eksikliği yaşar. Bu durum takıntılı hareketlerle sonuçlanabilir.

4. Teşhis Nasıl Konur?

Veteriner, önce fiziksel bir hastalık olup olmadığını değerlendirir.
Cilt hastalıkları, alerjiler, ağrı veya hormonal dengesizlikler OKB’ye benzeyen belirtiler gösterebilir.
Fiziksel nedenler elendikten sonra davranışsal değerlendirme yapılır.

5. Tedavi Yöntemleri

Tedavi, hem davranışsal hem de çevresel düzenlemeleri kapsar:

a) Stres Kaynağını Ortadan Kaldırmak

• Rutin değişiklikleri azaltın.

• Kediye özel alanlar (yüksek raflar, tırmanma alanları) oluşturun.

• Oyun ve etkileşimi artırın.

b) Zenginleştirilmiş Ortam Sağlamak

Zeka oyuncakları, interaktif mama kapları ve düzenli oyun saatleri kedinin zihinsel olarak rahatlamasına yardımcı olur.

c) İlaç Tedavisi (Veteriner Kontrolünde)

Bazı durumlarda veterinerler, serotonin geri alım inhibitörleri (örneğin fluoksetin gibi) ilaçlar önerebilir.
Ancak bu tedavi yalnızca veteriner denetiminde uygulanmalıdır.

d) Davranış Terapisi

Pozitif pekiştirme, klikker eğitimi ve sabırla yapılan yönlendirmeler, tekrarlayıcı davranışları azaltabilir.

6. Önleme ve Bakım İpuçları

• Rutin değişiklikleri minimumda tutun.

• Kedinize düzenli ilgi gösterin.

• Oyun saatlerini günlük rutine dahil edin.

• Evde sessiz, güvenli bir köşe ayırın.

• Beslenme düzenini sabit tutun.

7. Sonuç

Kedilerde obsesif kompulsif bozukluk, yalnızca davranışsal bir sorun değil; ruhsal bir sıkıntının dışa vurumudur.
Erken fark edilip uygun ortam ve tedavi sağlandığında kediniz tekrar sakin ve dengeli bir yaşama dönebilir.